Fenix o motorach WSK

Szczerze mówiąc - to czasopismo nie cieszyło mojej duszy. Niby też o motocyklach   przecież, ale jakoś mało mogłem tu znaleźć
dla siebie: za dużo ściganych.   Tak było i tak już zostało. Ale zachowało mi się parę roczników. No i teraz właśnie przypomniałem
sobie, że przecież czas jakiś  temu  było tam o wuesce właśnie. Przekopałem to diabelne siedlisko kurzu i ... mam!  Przed trzema
laty Jacek Gradomski -widać spodobała mu się przejażdżka na  "Kosie",  bo z dużą sympatią do motorków WSK - opisał
w  "MOTOCYKLU" to i owo.  Ale  ponieważ  "po drodze" nawsadzał tam też sporo pierdół nieprawdziwych, to i nie ma co
przedstawiać tu całego artykułu: pominę  poplątanie z porąbaniem !
No bo -dla przykładu- u cioci na imieninach możesz pan, Panie Jacek, opowiadać,że... "pierwowzorem   p i e r w s z y c h  naszych
motocykli był przedwojenny jednoślad marki DKW..."
Panie - to powiadasz pan, że nasze  p i e r w s z e  motocykle np. Sokół 600, także Sokół 1000, albo Podkowa, albo ... no nie będę
tu wyliczał, panie Jacek, kup se pan wreszcie jakąś książkę  /ale najlepiej nie kucharską/.
A tak jeszcze dla sprawiedliwości historycznej, to pierwowzorem dla powojennej SHL-ki była... SHL-ka właśnie. Ba - to była nawet
ta sama eshaelka., tyle że z innym już silnikiem. Tylko nie tłumacz mi pan, że chciał pan powiedzieć, że... i tu takie tam "michałki"
/ale by się ciocia ucieszyła słuchając tego:  "patrzcie, patrzcie - jaki nasz Jacuś zdolny: on na wszystkim się zna! "/.
No więc te "michaki" pominę, bo pewnie pan Jacek zawstydziłby się, czytając je dzisiaj. Cała reszta artykułu jest za to zupełnie
sympatyczna. No to do lektury...

Dla uatrakcyjnienia oferty w latach 1974-1978 WSK Świdnik wypuściła na rynek motocykle
określane jako  rodzina ptaków". Motocykle te oprócz oznaczeń literowo-cyfrowych, czyli
MOS B3, miaty swoje nazwy: Gil, Lelek, Bąk. Po zaprzestaniu w 1978 r. produkcji Lelka i
Bąka w 1979 rozpoczęto równoległą z Gilem produkcję Kosa.  Ptaki" byty przeznaczone
dla młodych odbiorców, chcących jeździć motocyklem przynajmniej ładniejszym, bo na
nowocześniejszy nie było szans.  Byty one malowane w jasnych kolorach: żółty,
czerwony,niebieski. Zmieniono kształt kanapy, zastosowano mniejszy zbiornik paliwa,
płytkie błotniki malowano na popielato.

Gil był nową wersją  czarnej strzały" odchudzonej o 3 kg, Lelek przypominał motocykl
terenowy dzięki wysoko umieszczonemu przedniemu błotnikowi, szerokiej na 86 cm
kierownicy i wysoko umieszczonemu tłumikowi. Bąk udawał soft choppera - miał bardzo
wysoką kierownicę oraz siedzenie, w którym siedzisko pasażera można było unieść
prawie do pionu i stawało się oparciem kierowcy. W tamtym czasie cena Gila była równa
wersji podstawowej M06 B3 i wynosiła 9500 zł, Lelek był droższy o 1000 zł, zaś Bąk
kosztował 12 000 zł. Lelek i Bąk miały trochę inne zawieszeni przednie, nogi nieruchome
teleskopów były utwardzone i osadzone w kutych półkach. Później wprowadzony do
produkcji Kos różnił się od pozostałych zastosowaniem zupełnie nowego zawieszenia
przedniego o zwiększonym do 170 mm skoku i nowym większym bębnem hamulcowym o
średnicy 150 mm. Kos i wersja podstawowa M06 B3 były ostatnimi motocyklami
produkowanymi seryjnie w Polsce. Najwięcej wyprodukowano z rodziny M06 modelu B3 -
aż 693 900 motocykli.

Cóż można rzec o pojeździe, na który narzekano już 30 lat wcześniej, że przestarzały, że
ma tylko trzy biegi, że silnik w zasadzie ciągle ten sam i w ogóle bee?

Był to motocykl dla każdego. Łatwość obsługi i niska cena
leżały u podstaw jego sukcesu zarówno na wsi, jak i w mias-
tach. WSK 125  byt tańszy od MZ  blisko trzykrotnie (!)  i był
dostępny bez problemów.  Dokładnie odwrotnie było z jedno-
śladami z NRD.Jak się jeździło tym motocyklem dla przecięt-
nego obywatela PRL? Całkiem nieźle. Elastyczny silnik
rekompensował brak większej liczby biegów.  Wielokrotnie
widziałem, jak kierujący potrafili włączyć trzeci  bezpośredni
bieg już przy 30-40 km/h i od tej prędkości podróżowali.  Wał
korbowy niekoniecznie był im za to wdzięczny,  jednak silnik
jakoś sobie z tym radził. Wczesne modele o mocy 5,5 KM
można było tak traktować, jednak modele M06 B1 i B3, o
mocy 7,3 KM, wymagają wyższych obrotów  i  zalecałbym
włączanie trójki po osiągnięciu prędkości  pow. 50 km/h.
Modele B1 i B3 miaty całkiem przyzwoite przednie zawieszene
a szczególnie Lelek i Bąk.    Najlepsze miał Kos.      Niestety,
jakość osłon oraz uszczelniaczy teleskopów nie była najlep-
sza i potrafiły się one zsikać już po 1,5 tys. km. Nie wolno tego
lekceważyć i trzeba czym prędzej dokonać stosownej napra-
wy. Zalecany olej Lux do teleskopów można zastąpić Mixolem
lub płynem amortyzatorowym, jednak wówczas trzeba się
liczyć z gorszym tłumieniem  /ha,ha,ha -aleś pan, panie jacek
wymyślił!!/  Teleskopy tylne w  ptakach  były trwałe i nie ciekły.
Jedyne, co można im zarzucić, to kiepską charakterystykę
sprężyn. Podczas jazdy solo wybierały drobne nierówności
beznadziejnie, natomiast podczas jazdy z pasażerem siadały
na 3/4 skoku. Pozycja kierowcy była dla siedzenia (czytaj:
pupy) i rąk przyjemna, natomiast prawidłowe ustawienie
podnóżków w modelach B3 graniczyło z cudem.  l jeszcze ten
upiornie odstający w bok kopniak, dzięki któremu można było
wykorzystać tylko drugą potowe lewego podnóżka.          Chyba
również niezbyt dokładnie zastanowili się konstruktorzyprzy
projektowaniu górą prowadzonego tłumika w Bąku i Lelku.
Prawe kolano zamiast dotykać zbiornika paliwa byto
odchylone przez rurę wydechową na zewnątrz. Uruchomienie
silnika w WSK 125 nigdy nie nastręczało trudności.
Biorąc pod uwagę, że w poprzednim systemie ustrojowym
ciągle czegoś brakowało...
należy uznać, że  "czarna strzała" była idealna. Odpalała
i jeździła zarówno podczas upałów, deszczy, jak i kilkunasto-
stopniowych mrozów.              Dalej - był to  motor  odporny na
wszelką głupotę domorosłych mechaników oraz kompletnych
dyletantów technicznych. Można stwierdzić, że WSK 125  tylko
w dwóch przypadkach nie odpalał - brak paliwa lub brak
silnika.  Silnik emitował drgania, które nie były zbyt uciążliwe
i dopiero przy prędkości bliskiej maksymalnej powodowały
mrowienie końcówek kończyn kierowcy. Ubocznym efektem
tych drgań były odkręcające się śruby mocujące silnik oraz
śrubka mocująca wkład reflektora.
Najprzyjemniejszą prędkością podróżną jest około 70 km/h.
Wibracje małe, zawieszenie ładnie połyka nierówności, a
spalanie jest naprawdę niewielkie 3-3,51/100 km,  tyle że te
70 km/h to prędkość żółwia wyścigowego. Również podróżo-
wanie po drogach gruntowych nie nastręcza trudności nawet
początkującemu.

Cóż można zarzucić poczciwej  wueszczynie"?     Słabej
jakości przerywacz zapłonu,wyciągający się łańcuch sprzęg
łowy oraz łańcuch napędowy oraz pękającą we wszystkich
WSK--ach 125   tuleję kosza sprzęgłowego.      Jeżeli koszyk
przejechał co najmniej 1,5 tyś. km, to gwarantuję,   że tulejka
już pęka.  Hamulce, choć nie rewelacyjne, są do przyjęcia,
szczególnie w Kosie - bo mają większą średnicę.
Dużym plusem dla obecnych i przyszłych posiadaczy
"czarnej strzały" jest dostępność części zamiennych. Ceny
ich są przystępne, więc za stosunkowo niewielką kwotę
można pięknie wyremontować i odrestaurować swój pojazd.
Jedynie zbiornik paliwa, kanapa, błotniki i boczki.mogą być
trudne do kupienia.
Wkład do reflektora pasuje od ciągnika Ursus. Opony są
w ciągłej sprzedaży, nie ma kłopotu również z zakupem
łańcucha napędowego.
Chciałbym uprzedzić głosy oburzenia sceptyków co do cen
części. Relacja ceny nowego cylindra do ceny całej, ale tak
naprawdę zużytej wueski jest jak 1:1.  Ale to nie jest
argument, bo jeśli młodzian dostanie od dziadka motocykl
za darmo, to wówczas dwu-watowa żarówka będzie również
droższa od całego pojazdu.
Proponuję zwrócić szczególną uwagę na stan blach, przede
wszystkim na stan zbiornika paliwa oraz tylnych teleskopów
gdyż nowe to marzenie ściętej głowy.  Jeżeli silnik pracuje,
ale słychać odgłosy znacznego zużycia, trzeba liczyć się z
jego remontem. Należy dopytać się właściciela, czy byt
robiony szlif, a jeśli tak, to który. Jeżeli ostatni, to konieczny
będzie zakup nowego cylindra lub używanego, ale
nominalnego. Polecałbym to drugie rozwiązanie-koszt szlifu
i kompletnego tłoka jest kilkakrotnie niższy od ceny nowego
cylindra.
Zużyty wal to wydatek dużo większy i dylemat.
Regenerować czy kupować nowy? Nowy kosztuje, ale
dłużej wytrzymuje, tylko gdzie go kupić. Bywają z tym kłopoty.
Pozostaje regeneracja w renomowanym warsztacie.
Co przemawia za WSK oprócz tego, że to nasz ostatni polski
motocykl?  Cena!!! Cena!!l Cena!!!  Zakup dobrze utrzymanej
maszyny to wydatek rzędu bardzo pośledniego roweru komu
nijnego. Najtańszy skuter to co najmniej 3 tyś. zł.         Za tyle
można mieć 3-4 pięknie wyremontowane WSK 125 M06 B3
/oj, panie Jacek- aleś pan kiepski w matematyce! /
Jeżeli się o nią dba, robi okresowe przeglądy techniczne,
smarowania, regulacje i jeździ z głową mającą rozum, to
można na jej mocno przestarzałym silniku przejechać nawet
35-40 tyś. km. Naprawdę, takie przebiegi bez napraw
głównych potrafili zrobić użytkownicy dbający o swój  "wiejski
sprzęt kaskaderski".

Wszystkich obecnych i przyszłych właścicieli
i użytkowników polskich dwusuwów gorąco pozdrawiam
i życzę sukcesów przy restauracji pojazdów.
                                                                             Jacek Gradomski